Jakie warunki musi spełnić rolnik w 2024 r., żeby dostać dopłaty? Te normy GAEC obowiązują ze zmianami

Pierwsze i najważniejsze na liście zasad przyznawania dopłat bezpośrednich jest to, że przysługują rolnikowi aktywnemu zawodowo prowadzącemu działalność rolniczą.

Rolnik, o którym mowa, żeby wnioskować o płatności bezpośrednie, musi posiadać grunty o powierzchni co najmniej 1 ha. Ważny jest także termin. Jak wyjaśnia Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, „ziemia, do której chce otrzymać płatności, powinna być w jego posiadaniu na dzień 31 maja 2024 r.”

Wsparcie to przysługuje także rolnikowi, który ma mniej niż 1 ha gruntów, ale spełnia warunki do przyznania płatności związanych ze zwierzętami, a łączna kwota płatności bezpośrednich, które miałby otrzymać, wynosi co najmniej 200 euro.

Warunkowość od 2023 roku zastępuje wymogi wzajemnej zgodności i zazieleniania. Zawiera wymogi stawiane wszystkim gospodarstwom, które wnioskują o jakiekolwiek płatności. Została określona jako podstawowy i jednocześnie obowiązkowy element płatności bezpośrednich. W wytycznych warunkowości zawarto kwestie środowiskowe i klimatyczne.

W skład warunkowości wchodzą

• normy dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska – normy GAEC
• podstawowe wymogi w zakresie zarządzania – wymogi SMR.

Na liście norm znalazły się na lata 2023-2027:

• GAEC 1: Utrzymywanie trwałych użytków zielonych
• GAEC 2: Ochrona terenów podmokłych i torfowisk
• GAEC 3: Zakaz wypalania gruntów rolnych
• GAEC 4: Ustanowienie stref buforowych wzdłuż cieków wodnych
• GAEC 5: Zarządzanie orką w celu zmniejszenia ryzyka degradacji i erozji gleby, biorąc pod uwagę nachylenie terenu.
• GAEC 6: Minimalna pokrywa glebowa w najbardziej newralgicznych okresach
• GAEC 7: Zmianowanie i dywersyfikacja upraw na gruntach ornych
• GAEC 8: Utrzymanie elementów i obszarów nieprodukcyjnych.

Już w pierwszym roku (2023) obowiązywały zwolnienia z części tych wymogów, a i tak budziły i nadal budzą sprzeciw rolnik, np. wymóg ugorowania gruntów. KE zgodziła się na ustępstwa, a poniżej najważniejsze zmiany w warunkowości w 2024 roku omawia Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi:

• wprowadzenie częściowej derogacji od normy GAEC 8, umożliwiającej rolnikom i innym beneficjentom spełnienie tej normy poprzez przeznaczenie minimalnego udziału co najmniej 4% gruntów ornych na obszary i elementy nieprodukcyjne, w tym grunty ugorowane lub uprawy wiążące azot lub międzyplony. Przy czym międzyplony i uprawy wiążące azot muszą być uprawiane bez stosowania środków ochrony roślin, a współczynnik ważenia w odniesieniu do międzyplonów wynosi 1;
• uzupełnienie definicji nawozów w ramach normy GAEC 4 o każdą inną substancję zawierającą związek lub związki azotu rolniczo wykorzystywaną w celu zwiększenia wzrostu roślinności. Tym samym definicja obejmuje m.in. produkty pofermentacyjne, pozostałości z gospodarstw rybackich, odchody zwierzęce oraz osady ściekowe wchodzące w zakres programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu;
• w przypadku normy GAEC 7 i GAEC 8 - rezygnacja z obowiązku składania oświadczenia na rzecz prowadzenia rejestrów zabiegów agrotechnicznych lub posiadaniu innych dokumentów zawierających m.in. numer działki ewidencyjnej, oznaczenie działki rolnej, informacje o wykonanych zabiegach.

Źródła: ARiMR, MRiRW